Özet

Sağlıkta dijital dönüşüm dünya genelindeki teknolojik gelişmeler, sağlık harcamalarının azaltılması ve artan yaşlı nüfusuyla sağlık harcamalarının artması gibi sebeplerle hızlı bir dönüşüm yaşamaktadır. Buna paralel bir şekilde, Türkiye 2003 yılında başlayan Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) ile sağlıkta dijitalleşme çağını benimsemiş ve bu süreçte aktif olarak yer almıştır. Bu çalışma, tarihsel söylem, siyasi etkiler ve teknolojik ilerlemelerin arasındaki etkileşimin Türkiye'nin sağlık sisteminin merkezileşmesine nasıl etki ettiğini araştırmaktadır. Özellikle, Türkiye'nin sağlık sisteminin dijital dönüşüm başlığı altında nasıl merkezileştiğine dair ayrıntılara inmektedir. Bu geçiş süreci sırasında merak uyandıran bir soru ortaya çıkmaktadır: Hem kamu hem de otoriter sağlık kurumlarının dijital sağlık yeniliklerine yönelik olumlu algıları, düşük sağlık ve dijital okuryazarlık düzeylerinin yarattığı zorluklarla nasıl bir araya geldi? Bu makale, Türkiye'deki çok-alanlı ve çok-yönlü sağlık dönüşüm süreçlerini kapsamak üzere biyomedikalizasyon kavramını kullanmaktadır. Ülke, biyomedikalizasyon sürecinin eşlik ettiği teknoloji dostu bir ortam oluşturarak, (biyo)dijital vatandaşlar ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'nin dijital sağlık dönüşümüne ilişkin tarihsel bir anlatıdan yararlanarak, ülkedeki biyomedikalleşme olgusunun hem mikro hem de makro düzeydeki karmaşık ve çok boyutlu faktörler tarafından şekillendirildiğinin, politika yapıcıları, mahremiyet savunucularını ve yasa koyucularını, veri kullanımı, koruma ve gizliliği ile ilgili etkili ve sürdürülebilir düzenlemeler tasarlamaya yönlendirdiğini öne sürüyor. Bu araştırma sıralanan dinamikleri inceleyerek, Türkiye gibi bir ülkenin dijital sağlık uygulamalarının çok yönlü boyutlarını nasıl yönlendirdiğine dair içgörüler sunarak, mevcut sınırlamalara rağmen sağlıkta dijital teknolojilerin başarılı bir şekilde benimsenmesini sağlayan potansiyel stratejilere ve mekanizmalara ışık tutmaktadır. Dijital dönüşüme ilişkin daha kapsamlı söylemlere yapılan bu katkı, özellikle okuryazarlık düzeylerinin sorun teşkil edebileceği bağlamlarda, sağlık sistemlerini geliştirmek için teknolojiden yararlanmanın içerdiği karmaşıklıklara dair anlayışımızı zenginleştirmektedir.