Özet

Diller, tarih boyunca din, göç, hâkimiyet ve fetihler gibi çeşitli sebeplerle birbirlerini etkilemişlerdir. Bu etkileşim, Türkçe ile Balkan coğrafyasında bulunan milletlerin dilleri arasında da yoğun olarak görülmüştür. Sırpça, bu etkileşimin görüldüğü önemli dillerden biridir. Ðorđe/Corce Popović’in “Turske i Druge İstocanske Reci u Našem Jeziku” adlı Türkizmalar sözlüğü, 1884 yılında Belgrad’da, Kril harfleriyle Sırpça olarak yayımlanmıştır. Sözlük, 19. yüzyılda Sırbistan’da yayımlanan önemli Türkizma sözlüklerinden biridir. 4988 madde başı bulunan sözlükte, Türkçe ya da Türkçe aracılığıyla Arapça ve Farsçadan geçen kelimeler incelenmiştir. Yer ve kişi adlarının incelendiği “Ekler” bölümü, sözlüğün 270-275. sayfalar arasındaki son bölümüdür. 87 madde başını içeren bu bölümde kelimeler, Türkçeden geçiş şekli göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.

Popović; kendi halk kültürlerinde ve türkülerinde yer alan Türkçe kelimelerin, kökenlerinin ve anlamlarının bir zaman sonra kaybolup unutulacağı endişesiyle bu sözlüğü hazırladığını belirtir. Bu çalışmada; Sırbistan’da yayımlanmış Türkizma sözlüklerinden biri olan Ðorđe/Corce Popović’in sözlüğü genel olarak değerlendirilmiş, yer ve kişi adlarının bulunduğu bölüm ele alınıp incelenmiştir. Bu bölümde bulunan kelimelerdeki onomastik verilerin ele alınıp değerlendirilmesiyle; Türkçe ve Sırpça arasındaki sosyal, tarihi ve kültürel ilişkileri, dil etkileşimlerini, yönelimleri ve değişimleri ortaya koymak mümkün olacaktır.